به گزارش خبرگزاری مهر، حضور در اجلاس «حقوق اقلیت‌های دینی در کشورهای اسلامی» فرصتی فراهم كرد تا با جمع قابل توجهی از مقامات، وزرا، مفتیان و شخصیت‌های دینی و فرهنگی كشورهای اسلامی و غیر اسلامی گفت‌وگوهایی انجام شود که نسبت به تجربیات موفق ایران اسلامی بسیار مشتاق بودند و تحسین بیشتر آنان را به دنبال داشت.
سیدمحمدحسین هاشمی، معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به نمایندگی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و توصیه رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس بود. هاشمی از تجربیات خود از این اجلاس بین‌المللی مهم می‌گوید.
*برای آغاز، لطفاً از کلیات این اجلاس و اینکه چطور شما در این اجلاس حضور یافتید، بگویید.
در پاسخ به دعوت وزیر امور اسلامی و اوقاف کشور پادشاهی مغرب از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران اینجانب به همراه رئیس اداره دوم دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه در اجلاس«حقوق اقلیت‌های دینی در کشورهای اسلامی» شرکت کردم. این اجلاس توسط وزارت امور دینی و اوقاف کشور مغرب و با همکاری بنیاد «تقویت صلح در کشورهای اسلامی» و به مدت ۳ روز در شهر مراکش با حضور ۲۹۵ تن از میهمانان خارجی و با مشارکت علمای مغربی و مسئولین کشور مغرب برگزار شد. جمعی از وزاری امور اسلامی و اوقاف کشورهای اسلامی مانند مصر، عربستان، پاکستان، افغانستان، بنگلادش، سومالی، تونس، کویت، امارات و ... و جمعی از مفتیان کشورهای اسلامی، همچنین تعدادی از رهبران دینی غیرمسلمان (مسیحی، یهودی، صائبه) از کشورهای اسلامی و برخی هم رهبران دینی کشورهای اروپایی، نماینده دبیرکل سازمان ملل و نمایندگانی از سازمانهای مردم نهاد حضور داشتند. جمعی از علما و متفکران جهان اسلام هم برای شرکت در این اجلاس و سخنرانی و ارایه مقاله دعوت شده بودند. روز نخست اجلاس به قرائت پیام پادشاه و سخنرانی احمد توفیق، وزیر امور اسلامی مراکش، معاون دبیرکل سازمان ملل و رؤسای سازمانهای بین‌المللی اختصاص داشت و روز دوم و سوم هم به میهمانان و نمایندگان کشورهای دیگر.
*شما هم سخنرانی کردید؟
بله، در روز دوم که روز سخنرانی وزرا بود، سخنرانی من انجام شد. سخنرانی من از دو بخش تشکیل شد؛ یک بخش آن مربوط به تجربه جمهوری اسلامی ایران در خصوص اقلیت‌های دینی بود و آماری که از اقلیت‌های دینی کشورمان ارایه دادم و بیان تجربیات ارزشمند ایران به ویژه بعد از پیروزی انقلاب و نحوه برخورد ما با اقلیت‌های دینی و توضیحات در خصوص بندهای متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در خصوص حقوق اقلیت‌ها و اینکه اقلیت‌های دینی در کشور ما برخوردار از همه حقوق مدنی و دینی هستند.
*به صورت موضوعی توضیح می‌دهید که چه اطلاعاتی در سخنرانی خود به کشورهای دیگر ارایه دادید؟ و کدام بخش برای آنها تازگی داشت؟
در سخنرانی خودم به موارد موجود در خصوص حقوق اقلیت‌ها اعم از جایگاه شهروندی، مدارس و مراکز دینی و ... اقلیت‌ها توضیح دادم که البته برای شنوندگان بسیار قابل توجه بود. بیشتر مسئولین خارجی که با آنها دیدار داشتم، اظهار می‌کردند که این اطلاعات برایشان جدید و قابل توجه بود. از آنجا که یکی از اهداف اجلاس محکوم کردن اقدامات داعش و نیروهای تندروی که به نام اسلام علیه اقلیت‌های دینی در منطقه و در کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان و یمن بود، بخش دوم سخنرانی را به مواضع ایران نسبت به این مساله اختصاص دادم و این اقدامات متوحشانه را محکوم و تأکید کردم که ایران، جوامع اسلامی را به صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز با اقلیت‌های دینی دعوت می‌کند.
*حضور شما در این اجلاس تنها به سخنرانی معطوف بود؟
حضور در این اجلاس فرصتی فراهم کرد تا با جمع قابل توجهی از مقامات، وزرا، مفتیان و شخصیت‌های دینی و فرهنگی کشورهای اسلامی و غیراسلامی، گفت‌وگو کنم. در این گفت‌وگوها احساس کردم که اکثر آنها نسبت به سخنرانی بنده و تجربه موفق جمهوری اسلامی ایران در خصوص اقلیت‌های دینی، بسیار مشتاق بودند و تحسین بیشتر آنها را به دنبال داشته است. علی‌ای‌حال، این دیدارها خیلی اهمیت داشت؛ و چون رسمی و تشریفاتی نبود لذا فرصتی مغتنم برای تبادل دیدگاه‌ها بود.
*طرف‌های مقابل را بر چه اساسی انتخاب می‌کردید و اینکه محور گفت‌وگوها را چه مباحثی تشکیل می‌داد؟
با عنایت به آشنایی قبلی با برخی از میهمانان، موفق به دیدار با تنی چند از وزرا و مفتیان کشورهای مختلف شدم. ساعت‌ها با آنها صحبت کردم که در خلال آن هم جویای نظرات و دیدگاه‌های آنها و دولت‌هایشان نسبت به جریان‌ها و تحولات جدید جهان اسلام شدم و هم اینکه به برخی از ابهامات مطروحه علیه ایران پاسخ دادم و در عین حال مواضع به حق جمهوری اسلامی در خصوص تحولات جدید جهان اسلام را بیان کردم.
*نظر طرف‌های گفت‌وگوی شما درباره ایران و مواضعش در خصوص اقلیت‌های دینی و جایگاهی که در جهان دارد، چه بود؟
در این دیدارها متوجه شدم که ایران حتی نزد کشورهایی که خیلی هم با کشور ما روابط دوستانه ندارند، جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد؛ یعنی می‌توانم ادعا کنم که مواضع جمهوری اسلامی به عنوان یک کشور بزرگ اسلامی مورد توجه ویژه اکثر کشورهای اسلامی می‌باشد. در این دیدارها متوجه شدم که آنان نسبت به جمهوری اسلامی ایران و مواضع آن چه در رابطه با اقلیت‌ها و چه در رابطه با مسایل روز، بسیار حساس هستند و توجه خاص دارند. البته به این معنا نیست که با همه اینها همفکر بودیم یا بین ما توافق کامل وجود داشت؛ بلکه در خیلی مواقع اختلاف نظر هم داشتیم. به ویژه درباره مسئله عربستان، سوریه، یمن و عراق و تحولاتی که در سطح پیش آمده است.
*بیشتر می‌خواهیم بدانیم که چه مباحثی بین شما رد و بدل می‌شد؟
در خصوص مسایل پیش آمده بین ایران و عربستان، مسئله ای بود که خیلی از میهمانان اجلاس به آن اشاره می کردند و خواهان این بودند که ایران به خاطر موقعیت خاص عربستان، نسبت به این مساله حساسیت داشته باشد. آنها اظهار می کردند که هم ایران موقعیت ویژه و حساسی دارد و هم عربستان در بین کشورهای عربی و اسلامی دارای جایگاه ویژه‌ای است. مایل بودند در این باره با نگاه ویژه‌ای تصمیم بگیریم که در پاسخ به این ابهام و سؤال و انتظار آنان توضیح دادم که در حقیقت این عربستان بود که آغازگر مسایل تنش‌زا شد. تعرض به حاجیان و نوجوانان ما در عربستان، سوء مدیریت عربستان در حج که منتهی به کشته شدن چند صد تن از هموطنان ما شد و سپس سربریدن یک روحانی بی‌گناه به صرف مخالفت با دستگاه حاکمه که نه عضو القاعده بود و نه اینکه با داعش ارتباط داشت و نه اینکه سلاحی حمل می‌کرد را به آنها یادآور شدم و نقش عربستان در ایجاد تنش در سطح منطقه را توضیح دادم. جمهوری اسلامی ایران همیشه سعی داشته روابط دوستانه ای با همه کشورهای اسلامی از جمله عربستان داشته باشد؛ اما این سعودی‌ها بودند که تندروی کردند و با دخالت بی‌جا در سوریه، عراق و یمن، جنگ به راه انداخته‌اند. تأکید کردم که ایران تاکنون از خود بردباری و تحمل نشان داده است و قطع رابطه‌ای هم که رخ داده از طرف خود سعودی‌ها انجام گرفته است و آل‌سعود باید برای حل این مسأله چاره‌ای بیندیشند.
*مسایل دیگر چطور؟ با توجه به اینکه می‌دانیم یکی از مشکلات عربستان با ایران طرح مسأله هلال شیعی برای تقویت پروژه ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی است.
اتفاقاً یکی از مسایل مورد بحث ما در این دیدارها، همین موضوع بود. برخی از مفتیان مباحثی مطرح می‌کردند که ایران در بحث شیعه‌گرایی در جهان اسلام و جهان تسنن تحرکاتی دارد. توضیح دادم که جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس، بنا به فرموده حضرت امام (ره) و توصیه‌های موکد مقام معظم رهبری دنبال شیعه کردن اهل تسنن نبوده و نیست و در عین حال وحدت اسلامی و تقریب بین مذاهب را پیگیری کرده است. یادآوری کردم که این مباحث در همه رسانه‌های ما و اظهارات مقامات ما مشهود است و ایران هیچگاه به دنبال تنش با جهان تسنن نبوده است. و دیدگاه‌های سیاسی و مواضع به حق جمهوری اسلامی ایران در مقابل قدرت‌های بزرگ و رژیم صهیونیستی و مسئله قدس شریف، واضح وشفاف می باشد.
برخی از میهمانان درباره اهل سنت داخل ایران مسایلی مطرح می‌کردند که بیشتر جنبه انتقادی داشت. آنها به مسائل مربوط به جمعیت های قومی و مذهبی برخی استان‌های کشورمان اشاره می کردند که تحت تأثیر تبلیغات شوم دشمنان جمهوری اسلامی شکل گرفته است، توضیح دادم که همه این قومیت‌ها و پیروان مذاهب در داخل کشور چه از لحاظ قومیتی و چه از لحاظ مذهبی، همه زیر چتر حمایتی جمهوری اسلامی هستند. به آنها گفتم؛ اگر شما ما را متهم به این می‌کنید که به دنبال شیعه کردن اهل سنت منطقه هستیم، طبیعی است که اول باید اهل سنت خود را شیعه می‌کردیم! ما جمعیت قابل توجهی اهل سنت در کشور داریم و اکثر استان‌های مرزی ما سنی مذهب هستند و همین هموطنان سنی ما در آرامش و صلح و صفا و دوش به دوش باقی هموطنان ایرانی خود زندگی می‌کنند.
*این نوع اجلاس‌ها به این منظور برگزار می‌شوند که در آنها بحث حقوق اقلیت‌ها و حمایت از آنها مطرح شود. از طرفی هم همه می‌دانیم که عملکرد کشورهایی مانند ترکیه و عربستان در این خصوص چه بوده است. نمایندگان این کشورها هنگام سخنرانی در این اجلاس‌ها چه سخنانی ایراد می‌کنند؟
هر دو کشور عربستان‌سعودی و ترکیه در این اجلاس حضور وسیعی داشتند. سخنرانی اینها هم در این اجلاس و هم در اجلاس‌های مشابه، بیشتر پرداختن به مسایل تئوریک اسلام بوده است. اتفاقاً سخنرانی نمایندگان ترکیه و عربستان، قبل از سخنرانی اینجانب بود. آنها به مسایلی که اسلام و قرآن کریم به آنها توجه دارد و آیات قرآن درباره حقوق اقلیت‌های دینی و دستوراتی که به پیامبر (ص) برای برخورد با اهل کتاب و غیرمسلمانان صادر شده، بحث می‌کردند؛ اما فعلاً چه وضعی دارند؟ به این موضوع اشاره نمی‌کنند. با توجه به همین موضوع در سخنرانی خودم که به زبان عربی ایراد شد و نیازی به ترجمه نداشت گفتم که سخنرانان قبل از من بیشتر به مسایل تئوریک و به تاریخ اشاره کردند اما من می‌خواهم از تجربه موفق یک کشور بزرگ اسلامی یعنی جمهوری اسلامی ایران سخن بگویم که می‌تواند الگویی برای دیگر کشورهای اسلامی باشد. بعد مواردی که شرح آن در بالا ذکر شد را بیان کردم.
*اصراری برای انکار این گفته‌های شما وجود داشت؟
انکار به معنای آنچه در ذهن شماست، نه؛ ولی این مطالب برایشان تازگی و شگفتی داشت. مؤکداً به آنها یادآور می‌شدم که اقلیت‌های دینی و مذهبی در کنار اکثریت شیعه در ایران همزیستی مسالمت‌آمیز همراه با صلح و دوستی را تجربه می‌کنند. البته گوشزد هم می‌کردم که تحرکاتی از سوی برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای ایجاد تنش در مناطق سنی‌نشین کشورمان در حال انجام است. گفتم آمادگی داریم تا شما را به بلوچستان و هرمزگان و برخی استان‌های مرزی ببریم و نشانه های دخالت برخی از این کشورها در این استان‌ها که با ارسال دلارهای نفتی، به دنبال وهابی کردن اهل سنت ایران هستند را مشاهده نمایید.
*حساسیتی که شما در کلام مسئولان دینی کشورهای عربی نسبت به خوزستان دیدید، مربوط به قومیت آنهاست؟ چون هموطنان عرب ما در خوزستان که سنی مذهب نیستند؛ درست است؟
خوزستان دروازه ورود تشیع به ایران بوده است. بله ما در خوزستان اهل سنت نداریم و این پندار غلط و نادرستی است که برخی رسانه های کشورهای حاشیه خلیج فارس مطرح می کنند که ایرانیان عرب زبان این استان اهل سنت هستند. به آنها توضیح دادم که مردم شریف و انقلابی خوزستان از علاقمندان به انقلاب اسلامی و حضرت امام (ره) بوده‌اند و وفادار به مقام معظم رهبری هستند و در زمان جنگ رژیم بعثی علیه ایران، اولین کسانی بودند که مقابل صدام ایستادند، و از کشورشان دفاع کردند.
*از دخالت گفتید؛ حتماً در این گفت‌وگوها نمایندگان کشورهای مختلف که تروریست‌های آنها در سوریه و عراق می‌جنگند، از دخالت ایران در این کشورها هم گله کرده‌اند؟
اتفاقاً همینطور بود. از مطالب دیگری که مورد بحث قرار می گرفت، مسأله واهی دخالت ایران در مسایل داخلی کشورهای منطقه بود. در مورد حمایت ایران از سوریه توضیح دادم که سوریه در جنگ ظالمانه صدام بعثی که با کمک کشورهای عربی علیه ایران راه انداخت، به عنوان تنها کشور عربی در کنار ایران قرار داشت و با عراق همراهی نکرد و صدام را محکوم کرد، طبیعی است که با این کشور روابط دوستانه داشته باشیم و این حق مسلم سوریه است که ایران به این دوستی پاسخ مثبت داده و او را در روزهای سخت، تنها نگذارد. همچنین سوریه از زمان حافظ اسد در کنار مقاومت فلسطینی و مقاومت لبنانی قرار داشته است؛ آزادسازی جنوب لبنان توسط حزب‌الله بدون حمایت سوریه امکانپذیر نبود.
موضوع مقاومت، موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به راحتی گذر کرد؛ پس این وظیفه ایران است که در کنار سوریه قرار گیرد. در آغاز اعتراضات مردمی در سوریه، بشار اسد، قول اصلاحات داد و در عمل نشان داد که آماده تغییر و انجام اصلاحات می باشد؛ اما در همان روزهای اولیه‌ای که مخالفت ها شروع شد ما شاهد بودیم که تندروهای به اصطلاح اسلامی با پول کشورهای حوزه خلیج فارس و با حمایت آمریکا و اسرائیل مسلح شدند و جنگ را در سوریه آغاز کردند و مزدوران را از کشورهای مختلف به سوریه گسیل داشتند. در رابطه با عراق و همچنین یمن مواضع کشورمان را توضیح دادم.
*مغربی‌ها که البته میزبان شما هم بودند، چه نظری درباره ایران دارند؟
کشور مغرب، روشنفکران خوب و علمای روشنی دارد. در مجموع علمای شمال آفریقا در مسایل اسلامی گرایش‌های شایسته داشته و نسبت به جمهوری اسلامی ایران علاقمند می باشند. علیرغم فعالیت‌های گسترده وهابی‌ها و تکفیری‌ها، اما اسلام معتدل در شمال آفریقا پایگاه قوی دارد و علمای آن دیار مواضع بسیار خوبی نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارند.
*در حالی این مسأله را بیان می‌کنید که همیشه شاهد تنش (هر چند کم و گاهی هم زیاد) میان ایران و مصر هستیم.
در همین اجلاس دیدار و گفت‌وگوی خوبی با مصری‌ها داشتم. وزیر اوقاف مصر اظهار داشت که الازهر مصر، نسبت به جمهوری اسلامی و علمای ایران احترام خاصی قائل است. متأسفانه در مصر هم تلاش فوق‌العاده وهابی‌ها و سلفی‌ها برای جوسازی علیه ایران و شیعیان تأثیر داشته است. این تلاش‌ها بیشتر در زمان ریاست جمهوری محمد مرسی شکل گرفت و با روی کار آمدن «حزب نور»سلفی، تبلیغات سویی علیه ایران و تشیع به وجود آمد که به شهادت برخی شیعیان مظلوم منجر شد. الان هم؛ عربستان سعودی، آمریکا و اسرائیل، مانع نزدیکی روابط دو کشور هستند. البته در این دیدار به شائبه توهین رسانه‌های ایرانی به خلفا و همسر پیامبر (ص) هم پاسخ و توضیح دادم که رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، اینگونه رفتارها را تحریم کرده است. اطلاع دادم که این اهانت‌ها توسط رسانه‌هایی صورت می‌گیرند که ایرانی نیستند و رهبر ما آنها را رسانه‌های شیعه انگلیسی نام گذاشته است. متأسفانه این رسانه‌ها مورد حمایت کشورهای عربی هستند و از لندن پخش می‌شوند و سعودی بودجه آنها را تأمین می‌کند تا چهره ایران و تشیع را تخریب کند.
*در پایان از نتایج این اجلاس بگویید؟
در بیانیه پایانی اجلاس ضمن تاکید بر فحوای منشور مدینه منوره در رابطه با برخورد با اقلیت‌های غیر مسلمان تصریح شد که هرگونه اقدام علیه اقلیت‌های دینی به نام دین و اسلام محکوم بوده و خارج از احکام اسلام می باشد. در حقیقت اجلاس دنبال همین مطلب بود که دین مبین اسلام اجازه نمی دهد گروه‌ها و کشورها به نام دین به اقلیت‌های دینی تعرض کنند. توجه داشته باشید در کشورهایی مانند عربستان سعودی، متأسفانه برخی رهبران دینی اجازه می‌دهند که اعمال خشونت‌باری علیه اقلیت‌های دینی و مذهبی انجام شود. به هر حال این بیانیه توسط نمایندگان کشورهای اسلامی حاضر مورد تایید واقع شد. دعوت به همزیستی مسالمت‌آمیز با اقلیت‌های دینی، توجه به حقوق مدنی و دینی اقلیت‌ها و ... دستاورد اجلاس بود و کشور مغرب موفق شد که کشورهای دارای مواضع تند مذهبی را تحت پوشش این اجلاس دربیاورد تا بهانه‌ای برای تندروهای تکفیری باقی نماند.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
نظر شما